Saz veya bağlama satın alırken, dikkat etmemiz gereken şeyler nelerdir, iyi bir bağlamanın özellikleri nelerdir gibi sorularınıza bu yazımızda cevap bulabilirsiniz. Öncelikle şu konuya açıklık getirmek gerekir: Saz ve bağlama, aynı çalgıyı gösteren iki farklı isimdir. Yani bu çalgının bazı çeşitlerine saz, bazı çeşitlerine bağlama deniliyor gibi bir algı oluşmasın aklınızda. Halk dilinde genellikle saz olarak bilinen bu enstrümanın, müzik terimi olarak ortaya çıkmış diğer adı da bağlamadır.
Bir bağlama satın alma niyeti içerisine girdiyseniz, mutlaka aşağıda sıralayacağım bilgilere ihtiyacınız olacaktır. Çünkü bağlama, her gün daha çok kişi tarafından öğrenilmek istenen ve yaygınlaşan bir müzik aleti ve bunu fırsat bilen imalatçılar, sırf para kazanmak için bu sektörde çok farklı fiyatlarda farklı kalitelerde çalgılar üretebiliyorlar. İyi bir saz almak isteyen, en azından “Umarım param boşuna gitmez.” diyenler, aşağıdaki bilgilerden yararlanabilirler.
Başlıyoruz. En önce şuna karar vermeniz gerekir: “Nasıl bir saz istiyorum ve kendimden ne düzeyde bir performans bekliyorum?” Bu soruya, müzik algınıza, yeteneklerinize ve araştırmalarınıza göre bir yanıt bulmaya çalışın. Kısa sap, uzun sap, cura, divan sazı… gibi sap uzunluğu ve tekne büyüklüğüne göre değişen çok sayıda bağlama çeşidi vardır. Bunlarla icra edilen müzikler genelde birbirinden farklıdır. Örneğin Neşet Ertaş tezenesinden hoşlanıyorsanız, uzun sap veya divan saz alabilirsiniz. Fakat Erdal Erzincan gibi şelpe tekniğini ve deyişleri icra etmek için kısa sap daha kullanışlı olacaktır. Bu sazlar içinde en kolay çalınanı kısa saptır. Uzun sap, divan veya curayı çalmak ayrı bir yetenek ve deneyim ister. Bunun için öğrenmeye yeni başlayanlara tavsiyem, kısa sap bağlama almalarıdır.
Bir bağlamanın en önemli kısımları teknesi, sapı, göğüs kapağı ve burgularıdır. Bunların yapımında kullanılan malzemelerin kalitesi ve işçiliği çok önemlidir. Burguların akordu salmaması, teknenin sesin tınısını yayabilecek derinlikte ve çapta olması, göğüs kapağının çökük olmaması, sapın tekneye doğru açı ile birleşmiş olması gibi çok ayrıntılı bir işçilik incelemesi yapmanız gerekir. Bu özellikleri genellikle bağlamadan hiç anlamayan biri göremez. Fakat sapın düz olması veya teknedeki yaprak ağaçların simetrik birleşmesi, verniğinin güzel olması gibi özellikleri herkes görebilir.
Gökhan Şentürk
Bu güzel bilgiler için teşekkürler 🙏